काठमाण्डौ – भारतीय राष्ट्रिय काँग्रेसका प्रमुख नेता तथा लोकसभामा विपक्षी दलका नेता राहुल गान्धीको नेतृत्वमा भारतको विपक्षी गठबन्धन (इन्डिया ब्लक) ले निर्वाचन आयोग (ईसीआई) माथि "मत चोरी" को गम्भीर आरोप लगाउँदै नयाँ दिल्लीमा ठूलो प्रदर्शन गरेको छ। साउन २७ गते (११ अगस्त २०२५) मा संसद भवनबाट निर्वाचन आयोगको कार्यालयतर्फको मार्चमा दिल्ली प्रहरीले अवरोध गरेपछि स्थिति तनावपूर्ण बनेको छ।
तस्बिर: प्रदर्शनमा राहुल गान्धी
घटनाको सुरुवात र प्रदर्शनको विवरण
राहुल गान्धीले गत साउन २३ गते (७ अगस्त २०२५) मा नयाँ दिल्लीमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा निर्वाचन आयोग र सत्तारूढ भारतीय जनता पार्टी (बीजेपी) माथि २०२४ को लोकसभा निर्वाचनमा "मत चोरी" गरेको आरोप लगाए। उनले कर्नाटकको महादेवपुरा निर्वाचन क्षेत्रमा १ लाखभन्दा बढी फर्जी मतदाता थपिएको र ठेगाना नभएका वा दोहोरो मतदाता रहेको दाबी गरे। गान्धीले यी मतहरू बीजेपीको पक्षमा प्रयोग भएको र निर्वाचन आयोगले यस्तो धाँधलीमा साथ दिएको आरोप लगाए। उनले यस्तो गतिविधिलाई "संविधान र लोकतन्त्रविरुद्ध अपराध" को संज्ञा दिए।
यो आरोपलाई समर्थन गर्न गान्धीले अगस्त ८ मा बेंगलुरुमा "मत अधिकार र्याली" को आयोजना गरे र "votechori.in" नामक वेबसाइटमार्फत जनसमर्थन जुटाउने अभियान सुरु गरे। उनले विगत १० वर्षको डिजिटल मतदाता सूची र मतदान केन्द्रका भिडियो रेकर्ड सार्वजनिक गर्न माग गरे, जसले निर्वाचन प्रक्रियालाई पारदर्शी बनाउने उनको दाबी छ।
साउन २७ गते विपक्षी गठबन्धनका करिब ३०० सांसदहरू, जसमा राहुल गान्धी, काँग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे, प्रियंका गान्धी वाड्रा, समाजवादी पार्टीका नेता अखिलेश यादव, राष्ट्रवादी काँग्रेस पार्टीका शरद पवार, तृणमूल काँग्रेसका महुआ मोइत्रा र अन्य दलका नेताहरू सहभागी थिए, संसदको मकर द्वारबाट निर्वाचन आयोगको कार्यालयतर्फ मार्च गरे। यो प्रदर्शन बिहारमा भइरहेको विशेष गहन संशोधन (एसआईआर) प्रक्रियाको विरोधमा थियो, जसलाई विपक्षीहरूले मतदाता सूचीमा हेरफेर गरी गरिब र अल्पसंख्यक मतदातालाई हटाउने प्रयासको रूपमा हेरेका छन्।
प्रदर्शनकारीहरूले "एसआईआर + मत चोरी = लोकतन्त्रको हत्या" र "एसआईआर – लोकतन्त्रमा प्रहार" जस्ता नारा लेखिएका ब्यानर र प्लेकार्ड बोकेका थिए। उनीहरूले राष्ट्रिय गान गाएर मार्च सुरु गरेका थिए। तर, दिल्ली प्रहरीले ट्रान्सपोर्ट भवन नजिकै ब्यारिकेड लगाएर मार्च रोकेपछि स्थिति तनावपूर्ण बन्यो। समाजवादी पार्टीका नेता अखिलेश यादवले ब्यारिकेड नाघ्ने प्रयास गरे, भने तृणमूल काँग्रेसकी सांसद महुआ मोइत्रा बेहोस भएको खबर आएको छ।
तस्बिर: समाजवादी पार्टीका नेता अखिलेश यादव ब्यारिकेड नाघ्दै
दिल्ली प्रहरीले राहुल गान्धी, प्रियंका गान्धी, सञ्जय राउत, सागरिका घोषलगायतका नेताहरूलाई हिरासतमा लिएको थियो। उनीहरूलाई बसमा राखेर प्रहरी चौकी लगिएको थियो, तर केही घण्टापछि रिहा गरिएको छ। राहुल गान्धीले हिरासतमा रहँदा भने, "यो राजनीतिक लडाइँ होइन, यो संविधान र एक व्यक्ति–एक मतको सिद्धान्त बचाउने लडाइँ हो। हामीलाई स्वच्छ र शुद्ध मतदाता सूची चाहिएको छ।"
काँग्रेस सांसद शशि थरूरले निर्वाचन आयोगको विश्वसनीयता जोगाउन यस्ता प्रश्नहरूको जवाफ दिनुपर्ने बताए। समाजवादी पार्टीकी सांसद डिम्पल यादवले उत्तर प्रदेशको उपनिर्वाचनमा पनि मत चोरी र बूथ कब्जा भएको आरोप लगाइन्।
निर्वाचन आयोगको प्रतिक्रिया
निर्वाचन आयोगले राहुल गान्धीका आरोपलाई "आधारहीन" र "गैरजिम्मेवार" भन्दै खण्डन गरेको छ। आयोगले गान्धीलाई कर्नाटकको मत चोरीको आरोपमा प्रमाणसहित शपथपत्र पेस गर्न चुनौती दिएको छ। आयोगले गान्धीले जुन १२ मा निमन्त्रणा पठाउँदा पनि कुनै जवाफ नदिएको र कुनै औपचारिक पत्र नपठाएको दाबी गरेको छ।
बीजेपीले गान्धीको आरोपलाई काँग्रेसको "हारको निराशा" को परिणाम भनेको छ। बीजेपी सांसद जगदम्बिका पालले भने, "यदि तपाईंसँग प्रमाण छ भने देखाउनुस्।" बीजेपी नेता दिनेश शर्माले यो प्रदर्शनलाई "निराशाको मार्च" को संज्ञा दिए।
सामाजिक सञ्जाल X मा यो विषयले ठूलो चर्चा पाएको छ। काँग्रेस समर्थकहरूले राहुल गान्धीलाई लोकतन्त्रको रक्षकको रूपमा प्रशंसा गरेका छन्, भने बीजेपी समर्थकहरूले उनको आरोपलाई हारको बहाना र निर्वाचन आयोगमाथिको अनुचित आक्रमण भनेका छन्।
विपक्षी गठबन्धनले यो मुद्दालाई संसदमा र सडकमा निरन्तर उठाउने योजना बनाएको छ। मल्लिकार्जुन खर्गेले गठबन्धनका सांसदहरूका लागि रात्रिभोजको आयोजना गरेर रणनीति बनाउने तयारी गरेका छन्। बिहारको विधानसभा निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा यो विवादले थप तनाव उत्पन्न गर्न सक्ने देखिन्छ।
यो घटनाले भारतको लोकतान्त्रिक प्रक्रियामाथि गम्भीर प्रश्न उठाएको छ। राहुल गान्धी र विपक्षी गठबन्धनको यो आन्दोलनले निर्वाचन आयोगलाई पारदर्शी जवाफ दिन दबाब सिर्जना गरेको छ।
